Çoklu Zeka Kuramı Nedir? Tüm Zeka Türlerini Açıklıyoruz!

Zeka ; öğrenme, öğrenileni hayatınızda kullanma ve karşınızda çıkan problemleri öğretileriniz ile çözme kapasitesine verilen isimdir. Yani düşünüp akıl üretebilme ve sonuca varmak olarak da tanımlayabiliriz. Tabii zekadan bu kadar basit bahsedip tek yönlü olarak ele olmak olmaz. Örnek verecek olursak öğrenme dediğimiz işlemi gerçekleştiren duyularımız ve yönlerimizin kişiden kişiye farklılık göstermesi zekanın aslında çok yönlü olduğunun kanıtıdır. Yani müzikten iyi anlayan ve müzikle öğrenen bir insanın matematik yapmasını beklemek pek doğru olmayacaktır. Bu nedenle çoklu zeka kuramı ortaya çıkmıştır. Peki çoklu zeka kuramı nedir? Bu içeriğimizde tüm zeka türlerini ve çoklu zeka kuramını açıklıyoruz!

Çoklu zeka kuramı nedir?

Çoklu zeka kuramı Harvard Üniversitesi’nde bilimsel çalışmalar yapan psikolog Howard Gardner tarafından ortaya atılmıştır. Bu yaklaşıma göre zekalar öğrenme kabiliyetine göre 8 alt dala ayrılmıştır. Ayrıca yeni bir kategori üzerinde de bilim insanları çalışmaları sürdürüyor. Mevcut 8 alt kategori insan beynin kabiliyetlerine göre zekasının hangi alanlarda daha işlevsel olduğunu bulmayı hedeflemektedir. Bu kurama göre her zekanın kendine özgü yetenek alanları ve kullanma biçimleri vardır. Bu kuram zekanın tek olduğunu ancak zekanın kendi içinde sınıflara ayrıldığını ifade eder. Bununla beraber zekanın dinamik olduğunu yani çalıştırılarak geliştiğini ortaya atar.

Çoklu zeka türleri nelerdir?

İnsan zekasını 8 alt başlıkta inceler bu kuram. Bu 8 alt başlığı ise şu şekilde sıralamıştır Gardner :

Uzamsal Zeka
Kinestetik Zeka
Müziksel Zeka
Sözel Zeka
İçsel Zeka
Sosyal Zeka
Matematiksel Zeka
Doğasal Zeka
Varoluşsal Zeka ( bu zeka türü üzerinde çalışmalar devam ediyor.)

1) Uzamsal Zeka

Bu zeka türü görsellikle alakalıdır. Genelde Görsel – Uzamsal olarak adlandırılır. Burada bahsedilen görsellik hem görme duyusu ile hem de zihinde canlandırabilme yeteneği ile ilgilidir. Zihinsel olarak ilk gelişen zekadır. Bunun nedeni ise doğduğumuz andan itibaren görme yetimizin olmasıdır. Gördüğü şeyleri hafızasında tutabilen, anlatılan şeyleri ise kafasında canlandırabilen insanların genellikle Uzamsal zekaları gelişmiş oluyor.

2) Kinestetik Zeka

Kinestetik zeka beden ile beyin arasındaki koordinasyon ile alaklı zeka türüdür. Bu zeka türü gelişmiş insanlar beden dillerini ve mimiklerini ustalıkla kullanırlar. Bu sayede anlatmak istedikleri olayları karşı tarafa oldukça çabuk geçirirler. Bu zeka türü gelişmiş insanların genellikle dans gibi sanatsal ve fiziksel faaliyetlerde bulundukları keşfedilmiştir. Ayrıca Kinestetik zekası gelişmiş insanlara hepimizin ismini bildiği sporcuları vermek yanlış olmaz.

3) Müziksel Zeka

İsminden de anlaşıldığı üzere müziğe ve ritme hassas bir zeka türüdür. Doğuştan bu zekaya sahip kişiler sadece dinleyerek dahi müzik aletleri çalmayı öğrenirler. Müziksel zeka sesleri dinleme, bir araya getirme ve bu seslere yorum katma yeteneğidir.

4) Sözel Zeka

Sözel zeka dil becerileri ile alakalı olan bir zeka türüdür. Bu zeka türü gelişmiş insanlar düşüncelerini söze ve yazıya dökmekte oldukça ustadırlar. Ayrıca bu zeka türüne sahip insanlar sözel anlatıma daha yatkındırlar. Yani matematiksel olan konulardan çok sözel konuları daha çabuk kavrarlar.

5) İçsel Zeka

Bu zeka türü kişinin kendini tanıması ve bunu kendisi için faydaya dönüştürmesi ile ilgili zeka türüdür. Bu zeka türüne sahip insanlar potansiyellerini bilir ve hedeflerini ona göre belirler. Neler yapabileceklerine realist olarak yaklaştıkları için çok düşük bir yanılma payları vardır. Dolayısı ile bu zeka türü gelişmiş insanların başladıkları işlerde başarılı olmaları gayet normaldir.

6) Sosyal Zeka

İyi iletişim kurmak, toplumsal olayları iyi analiz etmek ve bireysel olarak topluma kendini iyi ifade etmek sosyal zeka ile ilgilidir. Bu zeka türüne sahip insanlar karşısındaki insanlara duygularını ve isteklerini iyi anlatmanın yanı sıra başkalarının duygularını da kullanmayı iyi bilirler. Sosyal zekaya sahip insanların siyaseti, eğitmen ve benzeri mesleklerde çalışmaları oldukça olasıdır.

7) Matematiksel Zeka

Bu zeka türüne sahip insanlar sayıları, sembolleri oldukça etkin kullanırlar. Ayrıca mantık yürütebilme ve soyut kavramlar üretme konusunda oldukça başarılıdırlar. Analitik düşünme konusunda ise oldukça iyilerdir. Parçaları bir araya getirme, tüme varım veya tümden gelim konularında genelde başarılıdırlar.

8) Doğasal Zeka

Doğasal zeka doğayı yorumlama beceriniz ile ilgili zeka türüdür. Doğasal zekası gelişmiş insanlar doğayı inceleme ve çıkarımlarda bulunma konusunda başarılıdırlar. Hayvan belgeselleri sizi kendisine saatlerce bağlıyorsa ve bundan zevk alıyorsanız bu zeka türünüzün gelişmiş olması oldukça olasıdır.

9) Varoluşsal Zeka

Henüz bir alt dal olarak kabul edilmese de üzerinde çalışma yapılan bir zeka türü olduğu düşünülüyor. Mantık yürütmenin zor olduğu konularda mantık yürütmek ve sonuca varmak bu zeka türünün özelliklerinden bir tanesidir. İnanması güç olan ama ihtiyaç duyulan konularda anlamlandırma yetenekleri oldukça gelişmiş kişilerdir. Bu insanların genelde varoluşun ötesini görmek isterler. En uç noktadaki sorulara cevaplar arayan insanların bu zeka türüne ait oldukları düşünülüyor.

Bu içeriğimizde çoklu zeka kuramı nedir sorusunu yanıtladık. Zeka üzerine yapılan araştırmalarda her zaman ortak noktaların çıkması zekayı alt kategorilere ayırmamıza neden oldu. Ayrıca bir insan tüm zeka türlerine sahiptir. Hangi zeka türünün ağır bastığı araştırılarak o zeka türüne uygun eğitim alması insanların faydasına olacaktır. Yine de gelişmemiş zeka türleriniz için egzersizler yaparak onları geliştirebilirsiniz. Yani benim zekam matematiksel değil diyerek sayısal derslerden kurtulmanız mümkün değil. Yapmanız gereken ne kadar zorlarsa zorlasın üzerine giderek zekanızı geliştirmektir. Ayrıca çoklu zekalarını aktif olarak kullanılan insanların diğer insanlara oranla daha başarılı olduğu kanıtlanmış bir gerçek. Yani eğlenmek için aldığınız müzik aletiniz dahi sizi daha başarılı yapabilir. Peki siz çoklu zeka kuramı hakkında ne düşünüyorsunuz? Kendinizi hangi kategoride gördüğünüzü yorumlar kısmından bizlerle paylaşabilirsiniz. Sağlıcakla kalın!