Nokia neden başarısız oldu? Microsoft Bile Kurtaramadı!

Cep telefonları insan hayatına girdiği andan itibaren ismini ilk duyduğumuz markaların başında hiç şüphesiz Nokia geliyor. Uzun bir süre piyasada yer aldı ve güncel olarak yeni telefonlar tanıttı. Telefonlarını farklı fiyatlar ile kullanıcılara sunarak toplumun her kesimine hitap etti. Böylece insanlar bütçesine uygun olan Nokia modellerini tercih edebiliyordu. Bu da şirketin popülerliğine popülerlik katan en önemli etkenlerden bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor. Ancak yakın geçmişe döndüğümüzde Nokia markasını neredeyse hiç duymuyoruz. Bir zamanlar telefon endüstrisinin %50 kadarına sahip olan Nokia neden başarısız oldu?

Nokia kuruluşu ve başarısı

Nokia’yı 90’lı yıllardan tanıyor olsak da şirket kökeni çok eskiye dayanıyor. Finlandiya’nın Nokia şehrine yakın bir köyünde 1865 yılında kuruldu. Kuruluş amacı kağıt hamuru üretmek olsa gelişen teknoloji ile beraber telekomünikasyon ve haberleşme sektörlerine yatırımda bulundular. Böylece tuvalet kağıdı üreten bir Fin markası dünyadaki herkes tarafından bilinen bir teknoloji şirketine dönüşmeye başladı.

Tabii Nokia’nın başarısızlığından bahsetmeden önce başarısını konuşmak çok önemli. Nokia cep telefonlarının insan hayatına girdiği ilk dönemlerde bütçe dostu ve kaliteli telefonlar üreterek popülerlik kazandı. 1998 yılında dünyanın en çok satan cep telefonu markası olmayı başardı. 2007 yılında ise cep telefonu piyasasının %50’lik dilimini elinde tutuyordu. Şirketin genç ve enerjik liderleri piyasada kabul görecek hamleler yapıyordu. Ayrıca yeni teknoloji, dijitalleşme dürtüsü ve inovasyon başarının sebeplerinden bazılarıydı. Ancak böylesine başarılı bir şirketin bile sonunu getirecek bir şey vardır. Her zaman üzerinde durduğumuz yeniliğe ayak uyduramama durumu.

Nokia neden başarısız oldu?

2007 yılında piyasanın %50’sine sahip olan şirket 2013 yılına geldiğinde piyasanın %5’lik dilimine sahip olabilmişti. Bu zamanlarda yönetim, hissedarlar ve müşteriler Nokia’nın iflasından endişeleniyordu. İflas neredeyse kesinleşmişti ancak Microsoft’un müdahalesi şirketin nefes almasına neden oldu. Microsoft’un akıllı telefonlarda Windows işletim sistemini yaygın hale getirmek için Nokia’yı satın alması şirkete nefes aldırdı.

Satın alımın ardından hatalı hamleleri incelemek adına ciddi adımlar atılsa da bir türlü başarılı olunamadı. Windows’un Android ve Ios işletim sistemlerinin popülerliğinin yanına yaklaşamaması da işlerin daha kötüye gitmesine neden oldu. Bir türlü dikiş tutamayan ve eski günlerinden çok uzakta kalan şirket 2016 yılına gelindiğinde gözden çıkarılarak satıldı. 2013 yılında 7.2 milyar dolara alınan şirket 2016 yılında yalnızca 350 milyon dolara alıcı buldu. Sadece üç yıl içerisinde kaybettiği vaktin yanında Microsoft’a bedeli neredeyse 7 milyar dolar oldu anlayacağınız.

Nokia markasının başarısız olmasının başlıca nedenleri bunlar olsa da stratejik pek çok hata da sonu başlatan etkenler arasında mevcut. Onlara da kısaca değinecek olursak şunları söyleyebiliriz :

1) Değişime ayak uyduramamak

Nokia popüler olduğu dönemde çok önemli bir işe imza atarak yeni teknolojiye ilk adım atan şirketlerin başında geldi. Ancak hızlıca gelişen teknoloji ile beraber hayatımıza giren akıllı telefon kanadında Nokia oldukça geç atraksiyon gösterdi. İnsanların daha teknolojik telefonlara yönelmesi Nokia’nın pazardaki payının küçülmesinin en büyük sebebi.

2) İlk olmanın verdiği özgüven

Nokia 2002 yılında Symbian adı verilen işletim sistemini kullanacağını duyurdu. Bu o zamanlarda kullanılan zamanı için iyi bir işletim sistemiydi. Oldukça doğru bir hamle olarak Nokia’ya iyi geri dönüş sağladı Symbian. Nokia uzun süre bu işletim sistemi ile yoluna devam etti. Ancak yıl 2007 olduğunda hayatımıza bir gerçek dahil olacaktı : iPhone. Kullandığı işletim sistemiyle Symbian’dan onlarca kat daha hızlı olan bu telefon insanlar tarafından tercih edilmeye başladı. Böylece piyasa yavaş ürünler yerine verimli ürünleri alacağını Nokia’ya sert biçimde bildirmiş oldu. Ancak Nokia yöneticileri bu sonuçtan ders çıkaracak bir şeyler görememiş olacak ki yetersiz hamleler yapmaya devam ettiler.

3) Sektördeki yüksek rekabet

Önce Ios sonra Android işletim sistemli telefonların hayatımıza girmesi sektörde rekabeti arttırdı. Bununla beraber bu iki işletim sistemine yaklaşamayacak kalitede ürünler üretmeye devam etti Nokia. Ancak her zaman söylediğimiz gibi oldu ve piyasa uyum sağlayamayana acımadı.

4) Stratejik plan eksikliği

Piyasanın yeni ve kilit oyuncuları Apple ve Samsung olmuştu. İki dev şirket de amiral gemileri olan ürünler piyasaya sürdüler. Her yıl ek özelliklerle piyasa çıkan bu ürünlerin bu şirketleri hangi noktalara getirdikleri bariz biçimde ortada. Ancak Nokia kanadında buna benzer bir planlama olmaması popülerliği ve marka değerini olumsuz biçimde etkiledi. Maksimum seviyede bir telefona sahip olsanız dahi yeni çıkacak bir üst model sizi heyecanlandırmıyor mu? Veya yeni gelen bir özelliği arkadaşlarınız ile konuştuğunuz anlar oldu mu? İşte bunlar marka değerini arttırmak ve ilgiyi sürekli olarak üzerlerinde tutmak için şirketlerin uyguladığı stratejiler. Nokia kanadında böyle bir strateji ile karşılaşmadık maalesef.

5) Anlık aşırı büyüme

1996-2000 yılları arasında şirketin ciddi bir büyüme elde ettiğini görüyoruz. Bu büyüme başarısını şirketin başarısızlığını getiren nedenlerden biri olarak sayabiliriz. O zamanlarda küçük bir şirket olan Nokia gelen taleplere yetişemiyordu. Tedarik zinciri oldukça kısıtlıydı. Böylece ortaya talebe yetişememe sorunu çıkmış oldu. Şirket de politikalarını tedarik zincirini genişletmek ve üretimi arttırmak olarak belirledi. Bunun sonucu olarak üreten ve talebe yetişen bir Nokia karşımıza çıktı. Ancak aynı Nokia yerinde sayarak ürünlerini geliştiremiyordu.

Nokia neden başarısız oldu? Sorusuna verebileceğimiz cevaplar kısaca böyleydi. Tabii pek çok etken de eklememiz mümkün bu cevaplara. Özellikle piyasanın isteği, organizasyon kültürünün değişmesi, iç rekabetler gibi durumlar şirketin başarısızlığının önemli nedenlerinden bazıları. Ancak bu başarısızlık hikayesinde de dikkat çekmek istediğimiz yer aynı : Adapte olamamak. Kendi piyasanızın %50’sini elinizde bulunduran bir şirket de olsanız adapte olamazsanız yok olmaya mahkumsunuz demektir. Her ne kadar Nokia tam manası ile kapanmamış da olsa ürettiği Android cihazların neler olduğunu biliyor muyuz? Hayır. Kendinizi güncelleyerek teknolojik gelişmelere ayak uydurmayı unutmayın. Sağlıcakla kalın!