Teknolojinin Karanlık Yüzü: Bu Ürünler Gerçek Hayatta Var!
21. yüzyıl birçok kişiye göre yaşamak için harika bir zaman. Kendi kendine giden arabalar, sesli asistanlar ve hatta gelişmiş robotlar bugün var olan birkaç güzel teknolojinin parçası. Ancak Black Mirror dizisinin bölümleri gün geçtikçe kaçınılmaz bir şekilde yaşanmaya devam ediyor!
Dijital totalitarizm, 21. yüzyılda yaşayan herkesi rahatsız edecek. Bugün bu konuyla birlikte 7 ürkütücü teknolojiye değineceğiz.
Teknolojinin Karanlık Yüzü: Dijital Totalitarizm!
İtalya’da Mussolini tarafından ilk olarak 1920’lerde totalitario olarak oluşturulmuş olan bu kelime, zaman içerisinde evrimleşerek Dijital Totalitarizmin ortaya çıkmasını sağladı. Mussolini bu kelimenin tanımını ‘devlet içindeki herkes, devlet dışındaki hiçbir kimse, devlete karşı olan hiçbir kimse şeklinde açıklamıştı.
Kısacası, Totalitarizm, tüm yetkilerin merkezileştirildiği, devlete mutlak itaat beklenen bir yönetim şekli. Bu yönetim şeklinde bireysel özgürlüğe yer verilmiyor. Ayrıca bireyin yaşam alanı tamamen devletin kontrolünde.
1920’lerden bu yana teknolojinin gelişmesiyle evrimleştiğini ve yeni bir kavram olarak ortaya çıktığını söylediğimiz Dijital Totalitarizm, totaliter devletlerin sadece gerçek hayatta değil, aynı zamanda sanal hayatta da insan hayatının devlet kontrolünde olmasını istiyor.
Sosyal Kredi Skoru:
Bu isteklerin doğrultusunda da geçtiğimiz yıllarda hem sanalı hem de gerçek hayatı birleştiren paydaş bir konu ele alındı. Çin’de ortaya atılan ve Black Mirror adlı dizinin 3. sezon 1. bölümü olan Nosedive, gerçek hayatta uygulanabilmek için gündemde. Sosyal Kredi Skoru adı verilen bu sisteme göre sosyal medyadaki paylaşımlarınız, gerçek hayattaki davranışlarınız ve hatta dijitaldeki her ayak iziniz toplanarak bir kredi/puan sistemi uygulanacak. Bu kredi ve puanlara göre eğer puanınız yüksek ise iyi bir kredi alabileceksiniz veya ücretsiz eğitimlerden faydalanabilirken iyi bir üniversitede okuyabileceksiniz. Fakat Sosyal Kredi Skorunuz düşükse birçok konuda problem yaşamanız mümkün. Örneğin; iyi bir okul yerine kötü bir okula gidebilirsiniz.
Tabii ki sadece bununla bitmiyor. Ev alacak paranız olsa bile ev alamadığınız gibi belli mekanlardan içeri girmeniz bile engellenebilir. Kısacası Sosyal Kredi Skoru dediğimiz sistem, çok korkunç, insanların özgürlüğünü engelleyen ve yakın geçmişte Çin’de konuşulmaya başlayan bir konu. Bu konu eğer bir şekilde yeniden gündeme gelirse ve aktif bir hal alırsa sadece Çin ile kalmayacağını biliyoruz. Totaliter iktidarlar, bu sistemi Çin’den satın almak isteyecek ya da benzer uygulamalara gidecektir. Bu yüzden belki de internette ne yaptığımıza dikkat etmemiz gerekiyordur.
Akıllı Hoparlörler ve Sesli Asistanlar:
Akıllı hoparlörler ve sesli asistanlar sanıldığı gibi iyilik ve yardım peşinde mi? Daha geçtiğimiz hafta Yapay zeka faciası son anda önlendi! Diye bir başlıkta haber gündemimizdeydi. Amazon Alexa, bir çocuktan bozuk parayı prize takmasını istediğini duymuş muydunuz? 10 yaşındaki küçük kızın annesi olan Kristin Livdahl, durumu Twitter’dan aktardı. Anne, kızıyla internetteki meydan okumaları birlikte yaparak eğlendiğini fakat son meydan okumanın ne olacağına karar veremedikleri süreçte Amazon Echo asistanının küçük kızdan bozuk parayı prizin içine sokmasını istediğini dile getirdi.
BBC’ye açıklama yapan Amazon, asistanın gelecekte böyle bir aktivite önermesini önleyecek şekilde Alexa’yı güncellediklerini söyledi. “Kuruş meydan okuması” olarak bilinen bu tehlikeli aktivite, yaklaşık bir yıl önce TikTok ve diğer sosyal medya sitelerinde dolaşmaya başlamıştı. Eğer sosyal medyada bu tür meydan okumaları takip ediyor ve evde akıllı ev aletleri kullanıyorsanız biraz daha dikkat etmekte fayda olduğunu bildirmek istiyorum.
Teknolojinin Karanlık Yüzü: DeepFake!
DeepFake, bir videodaki yüzü sorunsuz bir şekilde değiştiren yapay zeka ve derin öğrenmeyi kullanan kötü bir üne sahip teknolojilerden bir tanesi. Yüzeysel olarak faydalı birçok uygulamaya sahip olsa da temelde birçok kişi tarafından oldukça ürkütücü görünüyor. Bir internet kullanıcısının kolay kolay fark edemeyeceği ve sıfır hata ile bir insan yüzünün sorunsuz bir şekilde yaratıldığını ve bu insanın global anlamda tanınan birisi olduğunu hayal edin.
Sizce tehlikenin büyüklüğü nedir? Geçtiğimiz yıl birçok ünlü ve tanınan ismin onaylı Twitter profillerini çalan siber korsan ya da korsanlar sadece 1 tweet ile 100.000$’ın üzerinde insanları dolandırdı. Bir de bu insanların videolarını paylaşarak aynı şeyin yapıldığını düşünün. İşte tehlike tam olarak burada başlıyor. Belki de Hacker adlı filmdeki gibi sahte haberlerle borsalar bile zarar görebilir. Tehlikeli sulardayız.
Otonom Araçlar:
Kendi kendine giden arabaların kime çarpacağı ya da kime çarpmayacağı önceden ayarlansaydı ne olurdu? Belki de kötü niyetli bir siber korsan kendi kendine giden arabaları hackleyerek sevmediği insanların üzerine gitmesini sağlayacaktır. Bu arabalar ölüm kalım meselelerinde kimi zaman karar vermek zorunda bırakılacak. Burada arabayı kullanan kişiye mi önem verecek yoksa karşısındaki yaya ya da farklı bir canlıya mı öncelik verecek?
Gelişmiş Robotlar:
Gelişmiş Robotlar, kimi zaman bizlere bilim kurgu filmlerini hatırlatsa da varlar. Belki de en küçüğünü birkaç gün önce evinize aldınız ve şu an evi temizliyor. Geçtiğimiz aylarda temizlik robotlarının bir kısmının evdeki sesleri dinlediği ve evlerdeki haritaları merkezine gönderdiği konuşuluyordu. Konuştuğumuz her şeyin bir şekilde kayıt altına alınması oldukça ürkütücü. Bu, ilk sırada bahsettiğimiz sosyal kredi skorunu oluşturan bir temel olursa sanırım birçoğumuzun kredisi şimdiden bitti. Fakat bahsettiğimiz gelişmiş robotlar bunlar değil. Örneğin Boston Dynamics’in gidişatı hakkında ne düşünüyorsunuz? 2022’deki ürünlerini şimdiden merak ederken bir yandan da ürktüğümüzü söylememiz doğru olacaktır.
Akıllı Çocuk Monitörleri:
Akıllı çocuk monitörleri, gelişmekte olan Nesnelerin İnterneti’nin bir parçası. Evin her yerinden çocuğu görmenizi, duymanızı ve çocuğunuzla konuşmanızı sağladığı için birçok ebeveyn tarafından memnuniyetle kullanılıyor. Ancak “akıllı” bazen “hacklenebilir” ile eşanlamlı diyebilir miyiz? Bilgisayar korsanlarının akıllı monitörlere erişim kazandığını geçmişte birçok kez duyduk ve gördük. Yabancı birisi küçük çocuğunuzu ciddi bir şekilde kandırarak bir kapı ya da pencere açtırabileceği gibi aynı zamanda çocuğunuzun gizlice evden çıkmasını isteyebilir. Bu sayede de çocuğunuzu kaçırabilir. Bu bir kurgu ya da film senaryosu değil.
İlk olarak 2018 yılında gündemimizde olan bu konu bir haberle gündemimize oturmuştu. Habere göre bir aile akıllı bebek monitörü ve telsizi kullanıyordu. Gecenin bir vakti telsizden bebeğinizin yanındayım, bebeğinizi kaçırdım gibi sözlerle aileyi tedirgin eden siber korsan ailenin panik halinde 4 aylık bebeklerinin yanına koşturdu. Her ne kadar bu olay sadece bir siber saldırı olarak nitelendirilse de daha büyük olaylara gebe olabilir.
Amazon, müşterilerinin neredeyse hepsinin adını, adresini, kredi kartı bilgisini, kahvesinde hangi sevdiğini bile biliyor. Geçtiğimiz yıllarda Body Labs adlı şirketi satın aldıktan sonra insanların vücut ölçüleriyle de ilgilenmeye başladı. Kişisel verileriniz ve vücut ölçüleriniz birleştiğinde neler yapılabileceğini hiç düşündünüz mü? Bunu düşünürken 2021’de gündemimize oturan Metaverse konusuyla da bir bağlantı kurmayı düşünmeyi unutmayın. Wall Street Journal, geçmişte Amazon’un insanları 3D vücut tarama etkinliğine davet ettiğini duyurmuştu. 2024’e doğru bu konunun detaylarına hepimizin hakim olacağına ve bazı konularda bu durumun öncü olacağına inanıyoruz. İnancımız kadar da ürktüğümüz bir gerçek.
Ses Tanıma:
Bazı bankaların ses tanıma özelliği ile müşterilerine kolaylık sağlamak adına yeni bir teknolojiden faydalandığını açıkladı. Özellikle yurt dışında görülen bu teknoloji şu an ülkemizde bazı bankaların pilot konularından bir tanesi. Ses tanıma özelliği ile daha iyi bir hizmet verileceğini düşünüyor musunuz? Örneğin kredi kartınız çalındığında ya da kayıp olduğunda bunu hızlıca bildirebilmeniz mümkün olacak. Fakat buradaki sorun kişisel verileriniz ile birlikte sesinizin de çalınabilicek veriler arasında olması. Az önce bahsettiğimiz deepfake konusu sadece yüz için mi? Şimdiden ses dolandırıcılıkları artmış durumdayken bu konunun da bizi ürküttüğünü söylemeden geçemeyeceğiz.
Elon Musk’ın 8 nörolog ile kurduğu Neuralink projesinin adını da bu içeriğimizde geçirmek istiyorum. Fakat bu konu o kadar geniş ve büyük bir konu ki bu konuyu başka bir içeriğimizde detaylı olarak ele alacağız.
Teknolojinin karanlık yüzü ile ilgili:
- Akıllı Giysiler Nelerdir? Akıllı Giysiler Pahalı Mı? İşte Örnekler!
- Nesnelerin İnterneti (IOT) Nedir?
- Bulut Bilgisayarlar: Geleceğin Teknolojisi!
